Hazine Taşınmazlarının İşgali

I - Giriş

Hazineye ait taşınmazların işgali ve bu işgal neticesi Milli Emlak Müdürlüklerince yapılacak hukuki işlemlerin özel dayanağını 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik ve 336 Sıra Nolu Milli Emlak Genel Tebliğidir. Elbetteki norm hiyerarşisi çerçevesindeki genel hukuk normları da uygulanacak işlemlerde  ilgili idarece nazara alınmalıdır.

Bu makalenin amacı hazineye ait taşınmazların işgali nedeniyle uygulanan ecrimisil işlemleri ile ilgili tespitlerin paylaşılmasıdır.

II - İşgal

Genel hukuk çerçevesinde işgal, bir kişiye ait taşınmaza ilişkin zilyetliğin kullanımının hukuka aykırı olarak engellenmesi veya güçleştirilmesidir. Taşınmaz zilyetliğinin kullanımının hukuka uygun olarak engellenmesi elbetteki bir işgal olarak değerlendirilemez.

İlgili mevzuatta hazine taşınmazlarının işgaline ilişkin her ne kadar doğrudan bir tanım bulunmasa da Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 84. maddesi çerçevesinde işgal; hazine tarafından  kiraya verilen, irtifak hakkı kurulan veya kullanımına izin verilenler dışında kalan hazineye ait taşınmazların gerçek veya tüzel kişilerce kullanılmasıdır.

III - Ecrimisil

Ecrimisil kavramı ve hukuki niteliği, bir çok Yargıtay Kararında ( Örneğin 25.05.1938 tarihli Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı) ve doktrinde tartışılmış ve genel kabul gören bir tanıma ulaşmıştır. Günümüzde ecrimisil, kısaca hak sahibi zilyedin, kötü niyetli zilyetten isteyebileceği tazminat olarak tanımlanabilir (Bknz. Yarg. HGK 2011 / 2 - 553 E).  Yargıtay uygulamalarında, genelde, ecrimisil talebinin kabulü için kullanımda bulunan zilyedin kötüniyeti aranmaktadır.

Hazine taşınmazlarının işgali nedeniyle ecrimisil talebi için Devlet İhale Kanunu' nun 75. maddesine göre ise hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğraması gerekmediği gibi şagilin de kusuru aranmamaktadır.

IV - Milli Emlak Müdürlüklerinin Ecrimisil Uygulaması

Milli Emlak Müdürlüklerinin yetkili ve görevli birimlerince, öncelikle işgalin varlığının tespit edildiği Taşınmaz Tespit Tutanağı düzenlenir. Bu tutanak çerçevesinde Takdir Komisyonunca belirli kriterler çerçevesinde ecrimisil meblağı hesaplanıp şagil/lere Ecrimisil İhbarnamesi çıkartılır.

İlgililerin bu ihbarnameye, tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde ilgili İdareye dilekçeyle müracaat edilerek düzeltme talebinde bulunulabilir.  Bu süre içerisinde ecrimisil işlemine karşı düzeltme talebinde bulunulmak suretiyle itiraz edilmemesi veya itiraz edilmesine rağmen aynı süre içerisinde bu itirazdan kayıtsız ve şartsız olarak vazgeçilmesi ya da yine bu süre içerisinde dava açılmış ise aynı süre içerisinde davadan kayıtsız ve şartsız olarak feragat edilmesi halinde yüzde yirmi indirim uygulanır (Bknz. Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik md. 85/2). Düzeltme talepleri, talep tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde bu amaçla oluşturulacak komisyonlarca karara bağlanır ve sonucu karar tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde düzenlenecek Ecrimisil Düzeltme İhbarnamesi ile ilgilisine tebliğ edilir (Bknz. Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik md. 85/3).

Ecrimisile itiraz edilmemesi halinde yüzde yirmi, peşin ödenmesi halinde ise ayrıca yüzde onbeş indirim uygulanır (Bknz. Devlet İhale Kanunu md. 75/2)

V - Sonuç

Ecrimisil uygulamaları ile ilgili Milli Emlak Müdürlüklerinin; mevzuatta belirtilen ancak bu makalemizde belirtilmeyen birtakım yükümlülüklerine uygun işlem tesis etmedikleri, mevzuatın aradığı birtakım koşulları eksik değerlendirdikleri ya da hiç değerlendirmedikleri idari yargı uygulamalarında görülebilmektedir.